متاسفانه تعریف ما از واژه لر تکمیل نیست وحتی نویسندگان ماهم به کرات این اشتباه را تکرار می کنند لروبختیاری ویا لر ولک ویا لر وممسنی و… ازنظر علوم فرهنگ شناسی،مردم شناسی،زبان شناسی،تاریخ وباستان شناسی این نام گذاری ها (لرو..) یک موضوع مبهم است
ما مردمی داریم بنام لر که جغرافیای سکونت شان ازشرق عراق در خانقین شروع می شود و از کرمانشاه وایلام وارد ایران می شود دقیقا از جنوب کردستان کل طول زاگرس طی می شود تا خلیج فارس وحتی تنگه هرمز وبخش کوچکی از کشور عمان واین مردمان لرتبار شامل نحله های (لک،بختیاری،مینجایی،ثلاثی،بویراحمدی،ممسنی،شوشتری-دزفولی،جنوبی،چاپلقی ،لاری و..)
می باشند که دراین نوشتار بطور اختصار به تک تک این نحله ها اشاره خواهد شد
⬅1-نحله ی لکی
این مردمان لر تبار در شهرستان های نورآباد،الشتر،بخش های ازشهرستان خرم آباد و شهرستان درود وشهرستان کوهدشت دراستان لرستان کنونی و شهرستان هرسین، بخش هایی دیگری از استان کرمانشاه،بخش های از استان ایلام،وبخش های از استان های شرقی کشور عراق سکونت دارند این نحله به همراه نحله ی بختیاری یکی از مهترین نحله های جامعه ی لر به حساب می آید و دارای زبان وادبیات بسیار غنی می باشد
⬅2-نحله ی بختیاری
جغرافیای سکونت این مردمان لر تبار از شرق لرستان در شهرستان های درود،الیگودرزوازناآغاز می شود وبخش های وسعی را ازاستان های خوزستان وچهارمحال وبختیاری در برمی گیرد مشخصه بارزاین نحله این است که جغرافیای سکونت وسعی تری درمقایسه با سایر نحله های جامعه ی لرتبار دارد همچنین بیشترین جمعیت را در بین کل نحله های جامعه ی لر به خود اختصاص داده است
⬅3-نحله ی مینجایی
شامل مردمان ساکن بخش های از درود،خرم آباد،اندیمشک،پل دختر،کوهدشت،دهلران،دره شهر،شوش و..می باشد
⬅4-نحله ی ثلاثی
که شباهت زیاد به مینجایی ها دارند وجغرافیای سکونت آنان در شهرستان های بروجرد،بخشی های از درود،ملایر،نهاوند،توسرکان و…می باشد
⬅5-نحله ی جاپلقی
که به احتمال فراوان دنباله لری ثلاثی باشد
در شهرستان های خمین،شازند،بخش هایی از ازنا وبخش های از الیگودرز ساکن هستن
⬅6-نحله ی جنوبی
که شامل
بهمیی ها،دلواری ها،دشتستانی ها،بخش های زیادی از بوشهر وحتی استان هرمزگان است
⬅7-نحله لاری
جغرافیای سکونت در استان فارس و بخش های از سواحل خلیج فارس است و لهجه ی کمزاری در کشور عمان دنباله گویش لری لاری است
⬅8-نحله شوشتری -دزفولی
یکی از نحله های مهم فرهنگی جامعه ی لر است
که درشهرستان شوشتر،دزفول و به صورت پراکنده در بخش های از استان خوزستان این مردمان لرتبار سکونت دارند
گویش این ناحیه تشابه فوق العاده زیادی به گویش بختیاری دارد و صد البته با سایر گویش های زبان لری اما به علت همسایگی با نحله ی بختیاری خویشاوندی نزدیکتری با نحله ی بختیاری دارد درمقایسه با سایر نحله های لری
⬅9-نحله ی کلهر(کل لور)
گرچه امروز این مردمان به کردجنوبی معرف شده ند اما بسیاری از مدارک تاریخی،فرهنگ ،زبان،پوش و…کلهرها دلالت بر لر بودن این مردمان دارد که جغرافیای سکونت شان در استان کرمانشاه وبخش های از استان های شرقی عراق است
لازم به ذکر است که واژه فیلی گاها برای بیان هویت کل مردم لک ،مینجایی وکلهر به کار می رود
⬅10-نحله ممسنی
جغرافیای سکونت این مردمان لرتبار دربخش های از استان فارس ازجمله شهرستان های نورآباد ممسنی،رستم،فهلیون وحومه تا بویراحمد وازشرق تا کام فیروز می باشد
←11-نحله ملکی
مردمان لر تبار این نحله دراستان ایلام وبرخی استان های شرقی عراق سکونت دارند
⬅12-نحله ی بویراحمدی
جغرافیای سکونت این مردمان لرتبار در استان کهکیلویه وبویراحمد به مرکزیت یاسوج است وحتی بخش های از استان فارس و جنوب
لازم به ذکر است که در گذشته گاهی نحله های فرهنگی بویراحمدی، ممسنی ،وجنوبی ها را به همراه نحله ی فرهنگی بختیاری کنونی بختیاری می گفتن وامروز هم گاهی برخی مقالات ومنابع از همین تقسیم بندی تبعیت می کند چراکه دراصل هم این مردمان درتمام جنبه های مختلف فرهنگی هیچ چیز جدا از هم ندارند همان طوری که دربین تمام نحله های لر که دربالا به آن اشاره کردم این موضوع قطعی هست اما برای پی بردن به این همتباری ها وپیوندهای مشترک نا گشودنی ما نیازمند مطالعات وسیع وگسترده وکنکاش دقیقا وغیر جانبه دارن دراین وارگه هستیم
نویسنده:حسین عیسوند اسدی
با الهام از اثرارزشمند حسین حسن زاده رهدار بنام کهبنگ عرفان شبانی قوم لر
********************************************
«علت عدم یکپارچگی جغرافیای لر»
سایت استان: ابوالفضل بابادی شوراب
دردوران پایانی عمرسلسله قاجار،رضاشاه برای کسب قدرت مطلق سرزمین ایران،تاسیس سلطنت خانوادگی خود(پهلوی)وحفظ آن،قوم لر راخطر بالقوه و قطعی برای خود احساس می کرد وترس فراوانی از یکپارچگی وبه قدرت رسیدن این قوم ایرانی الاصل داشت.
شاید رضاشاه و دولت پهلوی برای ترس های خود دلایلی داشته که بخشی از این دلایل بصورت زیر می تواند باشد:
الف- با توجه به اینکه اولین قرارداد نفتی بین دولت انگلیس و بخشی ازخوانین لر(شاخه لربختیاری) منقعد گردید.
ب- با درنظر گرفتن منابع عظیم آب و توپوگرافی ذخیره ی آب برای تبدیل به انرژی های گوناگون درجغرافیای لر
ج- سرمایه های انسانی شجاع و خوش فکری که در این قوم وجود داشته است همچون بانو قدم خیرقلاوند،علیمردان خان اعظمی بیرانوند، خسروخان بویراحمدی، شیرعلیمردان خان بختیاری، خداکرم خان بهمئی، ،سرداراسعد بختیاری،کرم رضا فلاحی(کرمی لرستانی)
د- با توجه به پهناوری، توپوگرافی و غیرقابل دسترس بودن سرزمین لر
ه- وجود منابع طبیعی متعدد مانند مخازن گسترده نفت،گاز،منابع معدنی و طبیعی
متاسفانه ما درتاریخ پر از ظلم و تبعیض پهلوی مشاهده می کنیم که همین که نخبگانی از این قوم اندکی رشد می کردند با توطئه وسیاست ازمیدان قدرت حذف می شدند.
به همین دلیل رضاشاه این قوم میهن پرست را در تقسیمات کشوری درچندین استان تفکیک نمود بطوری که موازنه قدرت اقوام همجواربراین قوم دراستان های تقسیم شده برابر یا بیشتر باشد تا ازرشد استعدادها ونیروهای توانمند آن جلوگیری شود.
بعد ازتجهیزسامانه ی هوایی ارتش درزمان رضاشاه پهلوی توسط دولت های خارجی،اولین استفاده آن در بمباران شهر لرنشین خرم آباد صورت گرفت. نکته ی قابل ذکر این است که این سامانه ی هوایی در زمان رضاشاه هیچگاه درجهت کشتن مردمی غیراز ایران بکار گرفته نشد.
به همین منظور خانواده پهلوی برای برطرف کردن این تهدید با سیاست انجام وصلت خانوادگی با این قوم اقدام نمود که پس ازبرطرف شدن تهدید از طرف این قوم(شهادت رهبران اصلی لر در جغرافیای آنان وزندانی نمودن نخبگان شجاع و تطمیع باقی مانده سران آن) و تسلط برکل ایران کم کم آنها را کنترل و تحت سیطره خود قرار داد.
ضمنا سرزمین های زرخیز و منابع نفتی،گازی،معدنی وآبی قوم لر،نه این که برای این قوم ایجاد فرصت نکرد بلکه باعث تهدید وعقب ماندگی مداوم آنان شد.
اگر اقتصاد کشور براساس تک محصولی(نفت و گاز)باشدعمده مواد یاد شده درسرزمین های این قوم قرار دارد،متاسفانه عملا می بینیم هیچگونه صنایع جانبی وجایگزین در کنار این منابع برای پیشرفت این مناطق احداث نگردیده است.
قابل ذکر است که همیشه دراذهان عمومی شجاعت ها،فداکاری ها ی این قوم میهن خواه را بعنوان تهدید به هموطنان دیگرمعرفی می نمایند و به تحقیر و تمسخراین قوم با ابزارهای رسانه ای وافکارعمومی می پردازند.
اگر پراکندگی جغرافیایی جامعه لربه شکل زیردرسه استان متمرکزمی شد
مطمئنا شکوفایی استعدادها وتوانایی های این قوم جهت سربلندی ایران موثرتر واقع می گردید:
لرهای فیلی و لرهای لک در استانهای لرستان و ایلام وبخشی ازهمدان
(استان۱)
لرهای بهمئی،بویراحمدی و ممسنی دراستانهای غرب فارس،کهگیلویه
وبویراحمد وجنوب شرق خوزستان( استان۲)
لرهای بختیاری درشرق و شمال شرق خوزستان،جنوب اصفهان و چهارمحال
(استان۳)
اگر این استان ها درتقسیمات کشوری تشکیل می گردید لرها می توانستند از منابع خدادادی خود برای حل مشکلات ومعضلات بی شمارخود بعنوان یکی از اقوام بزرگ ایرانی استفاده می کردند….
