۱ – ﻣﻨﺸﺎ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺠﺎﺳﺖ ؟ ۲ – ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ , ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﯾﮏ ﻓﺮﺩ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺗﯿﺮﻩ ﺍﺯ ﻗﻮﻡ ﻟﺮ ﺍﻃﻼﻕ ﺷﺪ ؟ ۳ – ﭼﺮﺍ ﺍﻭﻻﺩ ﺣﺴﯿﻨﻘﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ , ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ” ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﻭ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺍﯾﻼﺕ ﻭ ﺭﻋﺎﯾﺎ ﺭﺍ ” ﻟﺮ ” ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ! ﺣﺎﻝ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﻮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺻﻼ ﺍﺯ ﻧﺴﻞ ﺣﯿﺪﺭ ﮐﻮﺭ ﺍﺯ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﻟﺮ ﭘﺎﭘﯽ ﺍﺯ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻓﯿﻠﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ !! ؟ ۴ – ﭼﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﯿﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻟﺮ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻢ ﮐﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺷﺪ؟ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﻬﻢ ﻣﻮﺿﻮ ﻉ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻣﺎ , ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺰﯾﺰﺍﻥ , ﺑﺎ ﺩﻭ ﺍﺻﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ / ﻣﺮﺩﻡ ﺷﻨﺎﺳﯽ , ﺍﻧﺪﮐﯽ ﺁﺷﻨﺎﯾﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﻬﻢ ﻭ ﻫﻀﻢ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﮐﻪ ﭼﻄﻮﺭ ﻧﺎﻡ ﯾﮏ ﻓﺮﺩ ( ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ﭘﺪﺭ ﺟﺪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ) ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﯾﮏ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ( ﺧﺎﮎ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺗﺎﺑﮑﺎﻥ ﻟﺮﺑﺰﺭﮒ ) ﺍﻃﻼﻕ ﺷﺪ , ﺑﺮﺍﯼ ﺷﻤﺎ ﻋﺰﯾﺰﺍﻥ ﺁﺳﺎﻥ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﯿﻨﻄﻮﺭ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﭼﺮﺍ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﺪﻩ ﭘﯿﺶ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻭﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﯽ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﺎ ( ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ) ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻟﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﻭ ﻟﺮ ﺑﻬﺘﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻭﺭﻋﺎﯾﺎ ﻭ ﺍﯾﻼﺕ ﻭ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﻫﻔﺘﻠﻨﮓ ﻭ ﭼﺎﻟﻨﮓ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﯽ ﺷﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﻭﻻﺩ ﺣﺴﯿﻨﻘﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯽ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺻﻼ ﻧﻪ ﺍﺯ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻓﯿﻠﯽ ﻭ ﺍﺻﻼ ﻟﺮ ﭘﺎﭘﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ! ﺍﻟﻒ : ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺍﺕ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ , ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻫﺎﯼ ﺣﮑﻮﻣﺘﮕﺮ , ﻧﺎﻡ ﺳﻠﺴﻪ ﻭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﻧﯿﺎ ﻭ ﺟﺪ ﭘﺪﺭﯼ ﺍﺧﺬ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ . ﻧﯿﺎﯼ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻥ ﺑﻮﺩ , ﻧﯿﺎ ﻭ ﺟﺪ ﺁﻝ ﻃﺎﻫﺮ ﻭ ﯾﺎ ﻃﺎﻫﺮﯾﺎﻥ , ﻃﺎﻫﺮ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻮﺩ , ﺟﺪ ﻭ ﻧﯿﺎﯼ ﺁﻝ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﯾﺎ ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎﻥ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻮﺩ ﻧﯿﺎ ﺳﻠﺠﻮﻗﯿﺎﻥ ﺳﻠﺠﻮﻕ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻮﺩ ﻧﯿﺎﯼ ﻋﺜﻤﺎﻧﯿﺎﻥ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻮﺩ ! ﻧﯿﺎﯼ ﺁﻝ ﺳﻌﻮﺩ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺳﻌﻮﺩ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺑﺮﺧﯽ ﺍﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﻧﯿﺎ ﻭ ﺟﺪ ﭘﺪﺭﯼ ﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﻡ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﮔﺰﯾﺪﻧﺪ ( ﯾﺎ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ) ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻧﺎﻡ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﯽ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﯾﺎ ﺩﯾﮕﺮﺍﻥ ﺁﻥ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻥ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ . ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﻧﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﺟﺪ ﭘﺪﺭﯼ ﺷﺎﻥ ﺷﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﯾﺎ ﮐﺸﻮﺭ ﺳﻌﻮﺩﯼ ( ﺍﻟﻤﻤﻠﻜﺔ ﺍﻟﺴﻌﻮﺩﻳﺔ ) ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺳﻌﻮﺩ ﻭ ﭘﺪﺭ ﻧﯿﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﮐﻪ ﺳﻌﻮﺩ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﺮﺍﺽ ﺍﺗﺎﺑﮑﺎﻥ ﻟﺮ ﮐﺒﯿﺮ ( ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ ) ﺩﺭﺳﺎﻝ ۸۵۰ ﻩ . ﻕ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻟﺮ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺯ ﻫﻢ ﭘﺎﺷﯿﺪ ﻭ ﻟﺮﻫﺎ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﻭ ﺷﺎﺧﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﮑﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺻﺪ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ , ﺩﺭ ﻋﻬﺪ ﺷﺎﻩ ﺗﻬﻤﺎﺳﺐ ﺻﻔﻮﯼ , ﻣﺮﺩﯼ ﺑﻨﺎﻡ ” ﺗﺎﺟﻤﯿﺮ ﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﺍﺯ ﺳﺮﺍﻥ ﻃﺎﯾﻔﻪ ” ﺁﺳﺘﺮﮐﯽ ” , ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺻﻔﻮﯼ ﻟﻘﺐ ﺳﺮﺩﺍﺭﯼ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﯽ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺍﺯ ﻟﺮ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻪ ﻭﯼ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﺪ ! ﻭﯼ ﺑﺎﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺻﻔﻮﯼ ﻭﺻﻠﺖ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﯾﻦ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ” ﻣﯿﺮ ﺟﻬﺎﻧﮕﯿﺮﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﭘﺪﺭﺵ ﻭ ﺣﮑﻤﺮﺍﻥ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﻪ ” ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺷﺪ ﻭ ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ! ﺣﺎﻝ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ ؟ ﻣﺆﻟﻒ ﮐﺘﺎﺏ ” ﻋﺎﻟﻢ ﺁﺭﺍﯼ ﻋﺒﺎﺳﯽ ” ﺩﺭ ﺷﺮﺡ ﺗﺎﺟﻤﯿﺮ ﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ ﮐﻪ “: ﺍﻣﯿﺮ ﺗﺎﺟﻤﯿﺮﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺍﺑﺎﻋﻦ ﺟﺪ ( ﭘﺪﺭ ﺩﺭ ﭘﺪﺭ ) ﻣﯿﺮ ﻭ ﻣﯿﺮﺯﺍﺩﻩ ﺍﻟﻮﺍﺭ ( ﻟﺮﻫﺎﯼ ) ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﺑﺎ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﺭﺍﻡ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﻭﻓﻮﺭ ﻋﻘﯿﺪﺕ ﻭ ﺍﺧﻼﺹ ﺑﻪ ﺩﺭﮔﺎﻩ ﺷﺎﻩ ﺻﻔﻮﯼ ﺷﺮﻓﯿﺎﺏ ﺷﺪ “… ﮐﻪ ﻣﺸﺤﺺ ﻣﯽ ﮔﺮﺩﺩ ﺍﯾﻦ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﭘﺪﺭ ﺩﺭ ﭘﺪﺭ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﯽ ﻭﺳﺎﺑﻘﻪ ﺍﺷﺮﺍﻓﯽ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻟﺮﺑﺰﺭﮒ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ . ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﺪﺭ ﺟﺪ ﺗﺎﺟﻤﯿﺮ ﺧﺎﻥ , ﺑﻬﺮﺍﻡ , ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﺑﻬﺮﺍﻣﺴﺮ ( ﺳﺮ ﻭ ﺳﺮﻩ ﺩﺭ ﻟﺮﯼ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺭﻫﺒﺮ ﺍﺳﺖ ) ﻭﺍﻟﯽ ﻭ ﺍﻣﯿﺮ ﺩﺭ ﻟﺮﺑﺰﺭﮒ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻭﯼ ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺪ ﺗﺎﺟﻤﯿﺮ ﺧﺎﻥ ﻓﺮﺩﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ” ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ” ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﮐﻪ ﺗﺎﺟﻤﯿﺮ ﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ , ﻧﺎﻡ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻭ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﻧﯿﺎ ﻭ ﺟﺪﺵ ” ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ” ﺍﺧﺬ ﮐﺮﺩ . ﻭ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺍﻃﻼﻕ ﺷﺪ ﻭ ” ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﯾﺎ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﺧﻮﺩ ﻟﺮﻫﺎ ” ﺧﺎﮎ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ! ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺲ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﭘﺪﯾﺪﻩ ﻫﺎ ﻭ ﭼﯿﺰﻫﺎﯼ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺭﺍ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﻣﺜﻼ : ﻟﺮ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ﺍﺭﺍﻣﻨﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ﻗﺎﻟﯽ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ﮐﺒﺎﺏ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ﮐﻮﻩ ﻫﺎﯼ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ﯾﻌﻨﯽ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ , ﻧﺎﻡ ﻧﯿﺎﯼ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻮﺩﻩ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺑﺨﺶ ﻭﺳﯿﻌﯽ ﺍﺯ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯼ ﻟﺮ ﺑﺰﺭﮒ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺧﺎﮎ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﯾﺎ ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻋﻬﺪ ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ . ﻟﯿﮑﻦ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﻓﺘﺢ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺑﺪﺳﺖ ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻟﺮﻫﺎﯼ ﻓﯿﻠﯽ ﺳﺮﮐﻮﺏ ﻭ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻓﯿﻠﯽ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﯾﻼﻡ ﻭ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻭ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﮔﺮﺩﯾﺪ , ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻧﯿﺰ ﺳﺮﮐﻮﺏ ﻭ ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻭ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎﯼ ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ , ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﻣﺤﺎﻝ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮔﺮﺩﯾﺪ ﻭ ﻋﻤﻼ ﻭﻻﯾﺖ ﻭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻨﯽ ﺭﻭﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻋﯿﻨﯽ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺍﺯﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩ . ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﭼﻨﺪ ﺩﻫﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ” ﺏ ” ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﺩﺍﺩ , ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺸﺮﯼ ﺍﺯ ﺗﺤﺼﯿﻠﮑﺮﺩﮔﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ , ﻧﺎﻡ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻢ ﮐﻢ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻗﻮﻣﯿﺘﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ” ﻟﺮ ” ﻧﺸﺴﺖ ” ﻭ ﺣﺘﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻟﺮﯼ , ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻏﻠﻂ ” ﺯﺑﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﺩﺍﺭﺩ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ! ﺍﻣﺎ ﭼﺮﺍ ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺪ ﻭ ﭼﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳﺒﺐ ﺍﯾﻦ ﺗﺤﻮﻝ ﮔﺮﺩﯾﺪﻩ ﺍﺳﺖ ? ﺏ : ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺍﺻﻮﻝ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ , ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﮐﻮﭺ ﻧﺸﯿﻦ ﻭ ﻋﺸﺎﯾﺮﯼ ( ﺧﺎﻥ ﻫﺎ , ﻣﯿﺮ ﻫﺎ , ﺁﻗﺎﻫﺎ , ) , ﭘﺲ ﺍﺯ ﯾﮑﺠﺎﻧﺸﻨﯿﻨﯽ ﻭ ﻃﯽ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﺭﻭﺳﺘﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﻭ ﺷﻬﺮﻧﺸﻨﯽ , ﺍﺯ ﻋﺼﺒﯿﺖ ﻫﺎﯼ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﺸﯿﺮﻩ ﺍﯼ ﻭ ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﻗﻮﻣﯽ ﻋﺸﯿﺮﻩ ﺍﯼ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺧﻮﯾﺶ , ﮐﻢ ﮐﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﯾﮑﺠﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮﯼ ﻭ ﺍﻧﺒﺎﺷﺖ ﺛﺮﻭﺕ ﻭ ﻣﮑﻨﺖ , ﺧﻮﺩ ﻃﺒﻘﻪ ﺍﯼ ﺍﺷﺮﺍﻓﯽ ﻭ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺍﯾﻠﯽ ﯾﺎ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﺷﺎﻥ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ , ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ ﺭﻭﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﺹ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﯼ ﺍﺯ ﺩﻝ ﻗﺸﺮ ﻋﻮﺍﻡ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ , ﺗﺒﺎﺭ ﻭ ﺧﻮﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻣﯽ ﺷﻤﺎﺭﻧﺪ ﻭ ﻣﻨﺰﻩ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺣﺘﯽ ﻭﺻﻠﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ! ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ﻫﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺘﺢ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺭﻭﻡ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﺗﺮﮐﻤﻦ ( ﺗﺮﮎ ) , ﮐﻢ ﮐﻢ ﺍﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﭼﻨﺎﻥ ﺟﺬﺏ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮﯼ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﯾﯿﺎﻥ ﺗﺮﮎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﮐﺮﺍﻩ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﺑﺨﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ” ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ” ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ . ﻋﺜﻤﺎﻧﻠﯽ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺣﺎﮐﻢ ﻭ ﻧﺠﯿﺐ ﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﺮﮐﺎﻥ ﻃﺒﻘﻪ ﻋﻮﺍﻡ ! ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﻪ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﻋﺮﺏ , ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﯼ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ ﮐﻢ ﮐﻢ ﻃﺒﻘﻪ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺷﻬﺮﯼ ﻭ ﻧﺠﯿﺐ ﺯﺍﺩﮔﺎﻧﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺮﺏ ﺑﺎﺩﯾﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﺩﺍﺷﺖ ﺁﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ ” ﺍﻋﺮﺍﺑﯽ ” ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺑﺪﻭﯼ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻭ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﺩﺍﺷﺖ ! ﺩﺭﺑﯿﻦ ﮐﺮﺩﻫﺎ ﻧﯿﺰ , ﺑﺎ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻃﺒﻘﺎﺕ ” ﺁﻗﺎ ” ﻫﺎ ﮐﻪ ﺣﮑﻢ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﺠﯿﺒﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺒﺎﯾﻞ ﻭ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﮐﺮﺩ ( ﮐﺮﻣﺎﻧﺞ ) ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ , ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﭘﯿﺶ ﺭﻓﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻼ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﺮﺩ ﺑﻪ ﺩﻭﺑﺨﺶ ﺁﻗﺎ ( ﻧﺠﯿﺐ ﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﺣﮑﻤﺮﺍﻥ ) ﻭ ﮐﺮﺩ ( ﮐﺮﻣﺎﻧﺞ – ﺭﻋﯿﺖ ) ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ . ﺩﺭﺑﯿﻦ ﻟﺮﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﺳﺮ ﮐﺎﺭ ﺁﻣﺪﻥ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯽ ﺣﺴﯿﻨﻘﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻭ ﺩﻭﺩﻣﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ﻫﺎ ( ﮐﻪ ﺍﺻﻼ ﻟﺮ ﭘﺎﭘﯽ ﻭ ﺍﺯ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻓﯿﻠﯽ ﺑﻮﺩ ﺟﺪﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺣﯿﺪﺭ ﮐﻮﺭ ) ﭘﺲ ﺍﺯ ﺷﮑﻠﮕﯿﺮﯼ ﯾﮏ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﯾﻠﺨﺎﻧﯽ ﻗﻮﯼ ﻭ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ , ﻫﻤﯿﻦ ﻧﻈﺎﻡ ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻭ ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﺩﺭ ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﻢ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﻫﺎ – ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﺎ ( ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﮐﻼﻧﺘﺮﺍﻥ ) ﻭ ﻟﺮ ( ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﯼ , ﻋﺸﺎﯾﺮ ﻭ ﺭﻋﺎﯾﺎ ﻫﻔﺖ ﻟﻨﮓ ﻭ ﭼﺎﻟﻨﮓ ) ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮔﺮﺩﯾﺪ ! ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﮐﻪ ﻫﻤﮕﯽ ﻧﺎﻡ ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ﻫﺎ ﯾﻌﻨﯽ ﺧﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺑﯽ ﺑﯽ ﻫﺎ ﻭﺻﻠﺖ ﻣﯽ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﻟﺮ ﻫﺎ ! ﮐﻼﻧﺘﺮﺍﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﮑﻞ ! ﻭﻟﯽ ﮔﺎﻩ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﮐﻼﻧﺘﺮﯼ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﯽ ﺑﯽ ( ﻧﺠﯿﺐ ﺯﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻓﯽ ) ﻭ ﯾﮏ ﺯﻥ ﻟﺮ ( ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ – ﺍﯾﻠﯿﺎﺗﯽ -ﺭﻋﯿﺖ ) ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺯﻥ ﻟﺮ ﺭﺍ ” ﻟﺮﺯﺍ ” ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ ! ﻭ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻓﻼﻥ ﮐﻼﻧﺘﺮ ﯾﺎ ﺧﺎﻥ ﯾﮏ ﺯﻥ ﺑﯽ ﺑﯽ ﻭ ﯾﮏ ﺯﻥ ﻟﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﯾﺎ ﻓﻼﻥ ﺑﭽﻪ ﮐﻼﻧﺘﺮ ﺍﺯ ﺯﻥ ﻟﺮﺵ ﺍﺳﺖ ﻧﻪ ﺍﺯ ﺯﻥ ﺑﯽ ﺑﯽ ﺍﺵ !! ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﯼ ﻭ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺸﺎﯾﺮﻫﻔﺘﻠﻨﮓ ﻭ ﭼﺎﻟﻨﮓ , ﻟﺮ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ . ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﺁﻧﺠﺎ ﺭﺍ , ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﯽ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﻧﺎﻡ ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ﯾﺎ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ! ﺩﺭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺎ ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﻭ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺍﻭﻝ , ﺩﺭ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﺟﺮﺍﯾﺪ ﻭ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻭﻗﺘﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﺍﺯ ﺳﻮﺍﺭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺧﺎﮎ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺍﺭﺍﻣﻨﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻗﺎﻟﯽ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ , ﺳﻮﺍﺭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﺴﺖ , ” ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﺩﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﯾﮑﯽ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺑﯽ ﺑﯽ ﻫﺎ ﻭ ﺗﻮﺩﻩ ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺍﯾﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻟﺮ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ . ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﺩﻭ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺰﺭﮒ ﻟﺮﯼ ﺳﺮﺍﯼ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻼ ﺯﻟﻔﻌﻠﯽ ﮐﺮﻭﻧﯽ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﺏ ﺍﻓﺴﺮ , ﻧﺎﻡ ﻟﺮ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻧﺪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﺮﺍﺕ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ! ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺎﻣﯽ ﺍﺯ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻗﻮﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﯾﺎ ﻓﺮﺩ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ , ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ﺑﺮﻋﮑﺲ , ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ , ﻫﻤﺎﻥ ﺳﺎﻟﻬﺎ , ﺩﺭ ﻣﺎﻧﯿﻔﺴﺖ ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﺣﺰﺏ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﭼﭙﮕﺮﺍ ﻭ ﺑﻮﻡ ﮔﺮﺍ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻨﺪ , ﻭﻗﺘﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﺍﺯ ” ﺣﺰﺏ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ” ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ” ﺣﺰﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺑﻪ ﻭﻻﯾﺖ ﻭ ﺍﯾﺎﻟﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﻭﻗﺘﯽ ﺁﻧﺠﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﺍﺯ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ” ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻋﻀﻮ ﺍﯾﻦ ﺣﺰﺏ ” ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﺯ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ , ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺍﻧﺪ ! ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺩﺭ ﻓﻼﻥ ﻣﻮﻗﻮﻓﻪ ﺷﯿﺮﺧﻮﺍﺭﮔﺎﻩ ﯾﺎ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﮐﻪ ﻓﻼﻥ ﺑﯽ ﺑﯽ ﻭ ﺧﺎﻥ ﺧﯿﺮﺧﻮﺍﻩ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻭﻗﻒ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﻩ “: ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﺵ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺷﻮﻧﺪ , ” ﻣﻘﺼﻮﺩ ﻓﻘﻂ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﻧﺠﯿﺐ ﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻧﻪ ﻟﺮﻫﺎ ﯼ ﭘﺎﭘﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﯾﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ! ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺍﺯﺍﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﻭ ﺗﺤﺼﯿﻠﮑﺮﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﺗﻮﻟﯿﺪﮔﺮﺍﻥ ﻭ ﺁﻏﺎﺯﮔﺮﺍﻥ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎﯼ ﻧﻮﮔﺮﺍ ﯾﺎﻧﻪ / ﻣﻠﯽ ﮔﺮﺍ ﯾﺎﻧﻪ / ﭼﭙﮕﺮﺍ ﯾﺎﻧﻪ / ﺣﺘﯽ ﺩﯾﻦ ﮔﺮﺍ ﯾﺎﻧﻪ و ﺣﺘﯽ ﻗﻮﻡ ﮔﺮﺍﯾﺎﻧﻪ – ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮔﺮﺍﯾﺎﻧﻪ , ﻫﻤﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻫﺎ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ﻫﺎ ﯾﻌﻨﯽ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﮐﻼﻧﺘﺮﺍﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻮﺩﻧﺪ , ﺑﺎﻟﺘﺒﻊ ﺍﯾﻦ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﯿﻦ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﮐﺸﻒ ﻧﻔﺖ , ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺱ ﺟﺪﯾﺪ ﺩﺭ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ( ﻏﺮﺏ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ) ﻋﻠﯽ ﺍﻟﺨﺼﻮﺹ ﻣﺴﺠﺪﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﮐﻪ ﮐﻢ ﮐﻢ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻃﺒﻘﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﮑﺮﺩﻩ ﻏﯿﺮ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻟﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﺯﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻢ ﮐﻢ , ﺍﯾﻦ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﺍﺷﺮﺍﻓﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺑﯿﻦ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﻟﺮﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﯾﺎﻓﺖ ﻣﻨﺠﻤﻠﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﺍﺯ ﻟﻔﻆ ﻟﺮ ﻭ ﻓﺎﺧﺮ ﺩﺍﻧﺴﺘﻦ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ آﻥ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﻭ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﺯﺍﺩﻩ ﻣﺜﻼ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺎﺳﯽ ﻭ ﭘﯿﺮﻭﯼ ﺍﺯ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﻩ , ﻟﻔﻆ ﻟﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ظاهر ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺭﺍﻧﺪﻧﺪ ﻭﺍﺻﻄﻼﺡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﻻﯾﺖ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻋﻤﻼ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﯼ ﻧﺪﺍﺷﺖ , ﺩﺭ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﺎﺯﻩ ﻭ ﻓﺮﺍﮔﯿﺮ ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮﺍﯼ ﻃﺒﻘﻪ ﺧﺎﻧﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﺍﺷﺮﺍﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﻪ ﺗﻮﺩﻩ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﯼ ﻫﻢ ﺑﮑﺎﺭﺑﺮﺩﻧﺪ ! ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺟﺎﺍﻓﺘﺎﺩﻥ ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺭﺍﻧﺪﻥ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻟﺮ ﻭ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻗﻮﻣﯽ , ﮐﻤﮏ ﮐﺮﺩ ﻭ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮﺩ ۱ – ﺩﯾﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ ﻭﻻﯾﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺭﻭﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻣﮕﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻭ ﮔﻤﻨﺎﻡ ﺗﺤﺖ ﻧﺎﻡ ﺑﯽ ﻣﺴﻤﯽ ﭼﻬﺎﺭﻣﺤﺎﻝ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ! ۲ – ﻧﺎﻡ ﻟﺮ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﻓﺘﺢ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺕ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ ﻭ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺩﻭﻡ ﻭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﻭ ﻧﺸﺮﯾﺎﺕ ﻭ ﺭﺍﺩﯾﻮ ﻭ ﺗﻠﻮﺯﯾﻮﻥ ﻭ ﺑﺎ ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﮐﻮﺏ ﻭ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﻟﺮﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﺎﻡ ﯾﺎﻏﯽ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﺭ , ﺩﺭ ﺍﻓﻮﺍﻩ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻭ ﺍﻓﮑﺎﺭ ﺟﻤﻌﯽ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﻭ ﻧﺎﺳﯿﻮﻧﺎﻟﯿﺴﻢ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ , ﺑﺪﻧﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﺭﺕ ﻭ ﻋﺼﯿﺎﻥ ﻭ ﯾﺎﻏﯿﮕﺮﯼ ﮔﺮﻩ ﺧﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩ , ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﻋﻬﺪ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺍﻭﻝ , ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻟﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ ﺳﻤﺒﻞ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﻭ ﺳﻨﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺪﺭﻧﯿﺘﻪ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻟﺮﻫﺎ ﻧﻤﺎﺩ ﺳﻨﺖ ﻭ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﻭ ﻣﺪﺭﻧﯿﺘﻪ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﯼ ﻗﺒﻮﻻﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ , ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﺯﺍﺩﻩ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﻣﻠﯽ ﮔﺮﺍ ﻫﺎ ﻧﻪ ﻣﯽ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪ ﻧﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﻼﺡ ﺧﻮﺩ ﻣﯽ ﺩﯾﺪ ﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻫﻮﯾﺖ ﻟﺮﯼ ﺷﺎﻥ ﺗﮑﯿﻪ ﻭ ﺗﺎﺋﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ . ۲ – ﻧﺎﻡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺍﻧﯿﻦ ﺑﻮﺩ , ﺍﺷﺮﺍﻓﯽ ﻭ ﻓﺎﺧﺮ ﺑﻮﺩ ﺣﺎﻝ ﺁﻧﮑﻪ ﻧﺎﻡ ﻟﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺗﺒﺎﺭ ﻋﺎﻣﯽ ﻭ ﻓﺮﻭﺩﺳﺖ ﻋﺸﺎﯾﺮﯼ ﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺩﺷﺎﻥ ﻣﯽ ﺁﻭﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﻮﯼ ﻓﻘﺮ ﻭ ﺗﻬﯿﺪﺳﺘﯽ ﻭ ﮔﻤﻨﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺷﺖ . ﺑﻪ ﻫﺮﺟﻬﺖ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺳﯿﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻭ ﻫﻢ ﻟﺮ ﻭ ﻫﻢ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺩﻭﺑﺨﺶ ﺟﺪﺍﯾﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍ ﻫﻮﯾﺖ ﻗﻮﻣﯽ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺩﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﯿﭻ ﮐﺪﺍﻡ ﺳﺎﻧﺴﻮﺭ ﻭ ﺣﺬﻑ ﺷﻮﻧﺪ ! ﻟﺮﺑﻮﺩﻥ , ﻣﺎﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺭﯾﺎ ﯼ ﻣﯿﻠﯿﻮﻧﯽ ﻫﻤﺘﺒﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻫﻤﺰﺑﺎﻧﺎﻥ ﻟﺮ ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﻣﺎﻥ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ ﺯﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻭ ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪ ﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺑﻼﯾﺎ ﻭ ﻣﺨﺎﻃﺮﺍﺕ ﭘﯿﺶ ﺭﻭﯼ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﺉ ﭘﺮ ﺗﻬﻠﯿﮑﻪ ﻭ ﺧﻄﺮ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻭ ﺍﻣﺘﯿﺎﺯ ﻣﺎﺳﺖ . ﻟﺮ ﻧﺎﻡ ﻫﻮﯾﺖ ﻗﻮﻣﯽ ﻭ ﻟﺮﯼ ﻧﺎﻡ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭﯼ ﻣﺎﺳﺖ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﻭﺍﻗﻊ ﻧﺎﻡ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺍﺟﺪﺍﺩﯼ ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺣﮑﻤﺮﺍﻧﺎﻥ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺁﻥ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﻧﯿﺰ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﯿﺎ ﺧﻮﺩ ” ﺑﺨﺘﯿﺎﺭ ” ﺍﺧﺬ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﻟﺮ ﺭﻭﺡ ﻫﻮﯾﺖ ﻗﻮﻣﯽ ﻣﺎﺳﺖ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﮐﺎﻟﺒﺪ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺡ ! ﺑﯽ ﮔﻤﺎﻥ ﻟﺮ ﺑﻮﺩﻥ ﻭ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺑﻮﺩﻥ ﺩﺭ ﺗﻀﺎﺩ ﻭ ﺿﺪﯾﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﻭ ﻫﺮﺩﻭ ﻫﻮﯾﺖ ﻭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻣﺎ ﻭ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻗﻮﻣﯽ ﺁﯾﻨﺪﻩ ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺍﻧﮑﺎﺭﺵ ﮐﺮﺩ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺮﺩﻭ ﺍﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺟﺪﺍﯾﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻫﻮﯾﺖ ﻗﻮﻣﯽ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺟﺎﻥ ﺩﻝ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ ﻭ ﻭ ﮐﻮﺷﺎ ﺩﺭ ﺗﺮﻗﯽ ﺧﻮﺩ , ﻫﻮﯾﺖ ﻗﻮﻣﯽ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺳﺮﺯﻣﯿﻦ ﺍﺟﺪﺍﺩﯼ ﻣﺎﻥ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﺧﻼﺻﻪ ﺍﯾﯽ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻨﺪﻩ(نورعلی مرادی بئوار الیما) ″ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ﺷﺪ ؟ ﺳﯿر ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺗﻄﻮﺭ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯾﯽ , ﻗﻮﻣﯽ , ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺑﺨﺘﯿﺎﺭﯼ ″ http://telegram.me/bahramsarikhani @bahramsarikhani @sarlak0957504
